Ubezpieczenie nieruchomości od ognia

Pożar przez towarzystwa ubezpieczeniowe definiowany jest dość prosto, najczęściej jako: ogień, który przedostał się poza palenisko lub powstał bez paleniska i rozprzestrzenił się o własnej sile (definicja z OWU polisy Proama Dom). Niemniej jednak kompleksowe ubezpieczenie się przed ogniem nie jest taką oczywistą sprawą. Rozłóżmy sobie to zagadnienie na czynniki pierwsze.

Dlaczego warto ubezpieczyć nieruchomość od ognia?

Chyba nikogo nie trzeba przekonywać, jak niebezpiecznym żywiołem jest ogień i jak łatwo go zaprószyć. Co pewien czas w mediach pojawiają się informacje o ludziach, którzy proszą o wsparcie, ponieważ  w skutek pożaru stracili cały dorobek swojego życia. Można domniemywać, że spora część z nich nie posiadała jakiegokolwiek ubezpieczenia nieruchomości.

Skutki pożaru dla właścicieli nieruchomości

Nierzadko skutkiem pożaru jest szkoda całkowita. Nawet murowane domy po spaleniu mogą nadawać się tylko do wyburzenia. Ogień zagraża nie tylko samej nieruchomości, ale również całemu wyposażeniu mieszkania lub domu, czyli ruchomościom domowym i innym rodzajom mienia (przedmioty do działalności, przedmioty specjalne/wartościowe, mienie służbowe, itp.). Spłonąć mogą niemieszkalne zabudowania na posesji, a także poza nią (np. dom letniskowy). Na szczęście cały wymieniony majątek można objąć ochroną w ramach zwykłej polisy mieszkaniowej. 

Statystyki pożarów w Polsce

Według oficjalnych statystyk straży pożarnej, w samym tylko 2024 roku na obszarze Polski miały miejsce aż 102 882 pożary. 29 271 z nich to pożary obiektów mieszkalnych. W omawianym okresie śmierć w skutek działania ognia poniosło 295 osób (o 70 ofiar śmiertelnych więcej niż w 2023 roku), a ranne zostały 2052 osoby.

Oprócz pożarów obiektów mieszkalnych odnotowano także:

• 16 396 pożarów upraw,
• 9 313 pożarów środków transportu,
• 5 431 pożarów lasów,
• 2 372 pożarów obiektów użyteczności publicznej,
• 2 208 pożarów obiektów produkcyjnych,
• 830 pożary obiektów magazynowych.

W świetle tych statystyk trudno w ogóle polemizować z twierdzeniem, że pożar stanowi poważne i realne zagrożenie zarówno dla życia ludzkiego, jak i jego majątku.

Co obejmuje ubezpieczenie od ognia i innych zdarzeń losowych?

Przypomnijmy, że każda polisa mieszkaniowa chroni przed pożarem już w swoim podstawowym wariancie. Ogólnie podstawowe ubezpieczenie dotyczy tylko murów i ewentualnie elementów stałych nieruchomości, a w zakresie, oprócz pożaru, uwzględnia również inne zdarzenia losowe w liczbie kilku bądź kilkunastu.

Zakres ochrony w podstawowej polisie

Praktycznie każde towarzystwo może mieć w podstawie nieco inne zdarzenia losowe. Oprócz pożaru, znajdują się tam najczęściej takie ryzyka, jak:

• upadek drzew i masztów (w praktyce również gałęzi, latarni, słupów, dźwigów, znaków drogowych, itp.);
• uderzenie pioruna;
• upadek statku powietrznego;
• uderzenie pojazdu mechanicznego;
• eksplozja;
• porywisty wiatr (towarzystwa często podają tutaj konkretną prędkość wiatru);
• opady śniegu;
• opady gradu;
• zalanie (nie mylić z powodzią);
• trzęsienie ziemi.

Niektórzy ubezpieczyciele, żeby uczynić swoje oferty bardziej atrakcyjnymi, w cenie podstawowej polisy mieszkaniowej uwzględniają również takie ryzyka, jak: dewastacja, przepięcie, Home Assistance czy pakiet medyczny.  

Pamiętaj, że każdy ubezpieczyciel może mieć nieco inną listę podstawowych zdarzeń – znajdziesz ją zawsze w OWU polisy.

Różnice między polisą podstawową a rozszerzoną

Jak już ustaliliśmy, podstawowa polisa chroni głównie mury i ewentualnie elementy stałe, które definiowane są jako ta część wyposażenia, która jest przytwierdzona na stałe i której nie można zdemontować bez użycia siły lub narzędzi. Lista elementów stałych jest dość długa i zawiera m.in.: drzwi, okna, parapety, elementy poszczególnych instalacji, podłogi, kafelki, meble w zabudowie, elewacje, itd.

Podstawowe ubezpieczenie można poszerzyć o dodatkowe rodzaje mienia, przede wszystkim, o ruchomości domowe, ale też m. in. o: przedmioty specjalne/wartościowe, przedmioty do działalności, mienie służbowe, zabudowania na posesji (altana, garaż wolnostojący, murowany grill, budynki gospodarcze, place zabaw, utwardzone powierzchnie, itd.) oraz poza nią (dom letniskowy i nagrobek). Jeśli włączysz w ochronę któryś z wymienionych rodzajów mienia, automatycznie będzie on chroniony przed wszystkimi zdarzeniami, jakie zawiera polisa, czyli m.in. przed pożarem.

Ubezpieczenie nieruchomości można też poszerzyć o kolejne ryzyka, które można podzielić na kilka kategorii:

• kolejne zdarzenia losowe (np. powódź, stłuczenie przedmiotów szklanych, pękania mrozowe, dym i sadza, skutki akcji ratowniczej, itd.);
• ryzyka kradzieżowe (kradzież z włamaniem, kradzież zwykła, rabunek rzeczy osobistych poza miejscem ubezpieczenie);
• dodatki dedykowane lokatorom (np. Home Assistance, ubezpieczenie NNW, OC w życiu prywatnym, pomoc prawna, pakiet medyczny);
• inne zdarzenia, w tym nietypowe (np. ubezpieczenie NNW zwierząt domowych, rażące niedbalstwo, dewastacja, graffiti, wandalizm, ochrona rzeczy osobistych gości).

Jeśli zależy ci na kompleksowym ubezpieczeniu od pożaru, powinieneś rozszerzyć ubezpieczenie nieruchomości o dodatkowe rodzaje mienia, skutki akcji ratowniczej, dym i sadzę, a także Home Assistance. Ten ostatni dodatek jest nie tyle ubezpieczeniem, co zbiorem usług, które towarzystwo zobowiązuje się wykonać na rzecz ubezpieczonego. Wśród tych usług znajduje się m.in. wsparcie po szkodzie obejmujące np. utylizację zniszczonego mienia, dozór miejsca zdarzenia, zakwaterowanie lokatorów czy zabezpieczenie ocalałego majątku. Po pożarze Home Assistance jest więc bardzo przydatne.

Jak wybrać odpowiednie ubezpieczenie od pożaru?

Każda polisa mieszkaniowa ma swoją specyfikę, a różnice pomiędzy poszczególnymi ofertami widoczne są m. in. w cenie, zakresie ochrony (ryzyka podstawowe i dostępne rozszerzenia), wyłączeniach odpowiedzialności, limitach odpowiedzialności, zawartości pakietów typu Home Assistance czy definicjach poszczególnych zdarzeń.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze polisy?

Szukając atrakcyjnego ubezpieczenia na wypadek pożaru warto zwrócić uwagę, jakie zdarzenia znajdują się już w podstawie i czy jest tam np. przepięcie, dym i sadza czy skutki akcji ratowniczej. Warto też sprawdzić, jakie rodzaje mienia można włączyć w ochronę – przykładowo, niektóre towarzystwa ubezpieczają domy letniskowe, zabudowania na posesji czy przedmioty do działalności, a inne nie.  

Ponadto, OWU warto przeanalizować również pod kątem:

• zawartości pakietu Home Assistance – jakie wsparcie po szkodzie oferuje towarzystwo, jakie są limity;
• sum ubezpieczenia (SU) dla OC w życiu prywatnym – najczęściej SU wynosi 50 000 zł lub 100 00 zł, maksymalnie 250 000 zł;
• wyłączeń odpowiedzialności;
• limitów odpowiedzialności;
• karencji – czy pojawia się ona tylko przy ryzyku powodzi, czy też przy innych zdarzeniach;
• definicji zdarzeń – przykładowo, niektóre towarzystwa rozróżniają dwa rodzaje przepięcia.

H3: Znaczenie sumy ubezpieczenia i wartości mienia

Przy zakupie polisy mieszkaniowej ogromną rolę odgrywają sumy ubezpieczenia, czyli kwoty, na które ubezpiecza się poszczególne rodzaje mienia. Ustala się je osobno dla murów, elementów stałych oraz ruchomości domowych. SU powinny jak najlepiej oddawać realną wartość mienia, do którego się odnoszą, a błędy w ich ustaleniu mogą być bardzo kosztowne.

Jeśli celowo lub przypadkiem zawyżysz SU, nastąpi nadubezpieczenie. Upraszczając, przepłacisz wówczas za polisę nie uzyskując z tego tytułu żadnych dodatkowych benefitów.

Przy zaniżeniu SU mamy natomiast do czynienia z niedoubezpieczeniem, które może być już bardziej brzemienne w skutkach. Załóżmy, że ubezpieczyłeś swoje mieszkanie łącznie (mury, elementy stałe, ruchomości domowe) na kwotę 500 000 zł, podczas gdy sama nieruchomość i zgromadzony w niej majątek są warte 600 000 zł. Dojdzie do pożaru i powstanie szkoda całkowita. Towarzystwo wypłaci ci wówczas równowartość zadeklarowanego wcześniej SU, czyli 500 000 zł. Ostatecznie będziesz więc stratny na 100 000 zł. Jak widzisz, prawidłowe ustalenie SU jest bardzo ważne i nie powinno się wyceniać swojego majątku „na oko”.

Koszty ubezpieczenia nieruchomości od ognia

Koszty ubezpieczenie nieruchomości zależą od jej specyfiki i wartości rynkowej, a także od wybranego zakresu ochrony. Nie bez znaczenia jest też indywidualna polityka cenowa towarzystw, która, w dużej mierze, wynika z samodzielnych szacunków ryzyka, jakie przeprowadzają eksperci zatrudnieni w takich przedsiębiorstwach. Przyjrzyjmy się bliżej czynnikom wpływającym na koszty ubezpieczenia , zarówno ogólnym, jak i związanym z ochroną przed ogniem, a później przejdźmy do konkretnych liczb.

Czynniki wpływające na wysokość składki

Dwoma najważniejszymi czynnikami wpływającymi na wysokość składki ubezpieczeniowej są: łączna wartość ubezpieczonego mienia oraz wybrany zakres ochrony. Co oczywiste, im droższą nieruchomość chcesz ubezpieczysz i im bardziej kompleksowe ma to być ubezpieczenie, tym więcej zapłacisz za polisę. Spore znaczenie mają też inne czynniki, przede wszystkim:

• odporność konstrukcji budynku i poszycia dachowego na ogień – jeśli odporność jest niska, składka ubezpieczeniowa może wzrosnąć nawet o 100%, a w skrajnych przypadkach towarzystwo może odmówić ubezpieczenia danej nieruchomości właśnie ze względu na zbyt duże ryzyko pożaru;
• lokalizacja – głównie w kontekście bliskości zbiorników wodnych i terenów zalewowych (istotna przy ubezpieczeniu od powodzi);
• specyfika nieruchomości – rodzaj budownictwa, wiek, kondygnacja, itp.;
• kwestie formalno-prawne – liczba lokatorów, najem, działalność gospodarcza, itp.;
• historia ubezpieczenia – szkody z minionych lat mogą podwyższyć koszty ubezpieczenia;
• zabezpieczenia własne – obecność alarmu, monitoringu czy innych systemów antywłamaniowych mogą obniżyć koszty ubezpieczenia od kradzieży z włamaniem (takie zniżki dostępne są w wybranych towarzystwach);
• sposób opłacenia składki – wybranie systemu ratalnego najczęściej wiąże się z niego większymi wydatkami;
• promocje – zniżkę można uzyskać korzystając z okresowych promocji, kupując od razu dwa lub więcej produktów ubezpieczeniowych, przedłużając polisę w tym samym towarzystwie czy też wykupując ochronę od razu na dłuższy okres, np. 2-3 lata;
• wariant polisy – ubezpieczenia od ryzyk wszystkich (All Risks) najczęściej są droższe od ubezpieczeń od ryzyk nazwanych;
• wybór towarzystwa – identyczny produkt ubezpieczeniowy w każdym towarzystwie ma nieco inną cenę.

Przykładowe ceny polis na rynku

Sprawdziliśmy, jaki jest koszt ubezpieczenia 50-metrowego mieszkania o wartości rynkowej (mury i elementy stałe) 450 000 zł. Założyliśmy, że nieruchomość jest odporna na działanie ognia i że nie występują żadne inne okoliczności, które przyczyniłyby się do wzrostu składki ubezpieczeniowej (brak działalności gospodarczej, bezszkodowa historia ubezpieczenia, itd.) W zakresie ochrony uwzględniliśmy jedynie pożar i inne podstawowe zdarzenia losowe.  

W wariancie od ryzyk nazwanych za takie ubezpieczenie trzeba zapłacić od 177 zł do 341 zł, a w wariancie od ryzyk wszystkich od 237 zł do 654 zł. Wszystkie podane kwoty odnoszą się do rocznego okresu ubezpieczenia, a poszczególne oferty minimalnie się od siebie różnią, głównie wliczonymi w cenę dodatkami.

Spoglądając na liczby z tabeli od razu rzucają się w oczy różnice cenowe. W wariancie od ryzyk nazwanych najtańsza polisa kosztuje prawie dwa razy mniej niż najdroższa, a wariancie All Risks dysproporcja jest jeszcze większa. Przed zakupem ubezpieczenia nieruchomości zawsze warto więc sprawdzić, ile interesujący nas produkt kosztuje u różnych ubezpieczycieli. Jak widać po przeprowadzonej kalkulacji, w ten sposób można zaoszczędzić nawet kilkaset złotych w skali roku.

– mówi Ewelina Ratajczak, ekspertka portalu ubezpieczeniemieszkania.pl.

Tabela 1. Źródło: ubezpieczeniemieszkania.pl (stan na 18.04.2025 r.).

Proces zgłaszania szkody po pożarze

Samo posiadanie ubezpieczenia od pożaru nie gwarantuje uzyskania odszkodowania. W trakcie trwania polisy ubezpieczony musi dopełnić określonych obowiązków (np. wykonać obowiązkowe przeglądy techniczne), a po zaistnieniu szkody postępować według pewnej procedury, która w każdym towarzystwie wygląda bardzo podobnie.

Jak prawidłowo zgłosić szkodę ubezpieczycielowi?

Szkodę powinieneś zgłosić w terminie od 3 do 7 dni (w różnych towarzystwach obowiązują różne terminy) licząc od momentu jej wystąpienia, ewentualnie od jej wykrycia. Możesz to zrobić na kilka sposobów: mailowo, telefonicznie, przez specjalny formularz na stronie internetowej, listownie lub osobiście w placówce ubezpieczyciela.

Po zgłoszeniu, w terminie do 7 dni, towarzystwo powinno wysłać swojego przedstawiciela, a ubezpieczony powinien udostępnić mu miejsce zdarzenia. Od momentu zgłoszenia szkody towarzystwo ma 30 dni na wypłatę bezspornej części odszkodowania, a jeśli jakaś część rekompensaty jest sporna, termin ten wydłuża się o kolejne dwa tygodnie.

Jeśli nie uzyskasz odszkodowania po pożarze lub jeśli będzie ono zbyt niskie, możesz odwołać się od decyzji towarzystwa, a jeśli i to działanie nie przyniesie skutku, pozostaje już tylko dochodzenie swoich praw przed sądem.

Dokumenty niezbędne do uzyskania odszkodowania

Oczywiście, samo zgłoszenie szkody nie wystarczy – konieczne jest także jej udokumentowanie. Ubezpieczyciel powinien poinformować cię, jakich dokumentów oczekuje, ale na tej liście najprawdopodobniej znajdą się:

• dokument potwierdzający twoje prawo do lokalu (akt notarialny, umowa najmu, umowa dzierżawy lub podobna);
• protokół z interwencji straży pożarnej oraz ewentualnie innych służb;
• wykaz zniszczonego mienia wraz z wyceną oraz dowodami zakupu;
• fotografie dokumentujące szkodę;

oświadczenie, że nie ubiegasz się od odszkodowanie z innego towarzystwa.