Ubezpieczenie majątkowe - wszystko, co musisz o nim wiedzieć

W ubezpieczeniach majątkowych (nieruchomość, samochód) i niemajątkowych (życie, zdrowie, NNW) kluczowe jest także prawidłowe ustalenie sumy ubezpieczenia. Załóżmy, że ubezpieczamy dom i życie osobno na kwotę 500 000 zł. Okazuje się, że takie świadczenie dostaniemy, gdy nasza nieruchomość całkowicie spłonie lub poniesiemy śmierć. Co, gdy dojdzie do wypadku na mieniu czy zdrowiu w innych okolicznościach?

Czym jest polisa majątkowa?

Ubezpieczenia majątkowe przynależą do szerszej kategorii ubezpieczeń gospodarczych. Odnoszą się do mienia (własność oraz inne prawa majątkowe) oraz odpowiedzialności cywilnej (OC). W polskim prawie ubezpieczenia majątkowe są regulowane artykułami 821-828 Kodeksu cywilnego.

Do grona ubezpieczeń majątkowych zaliczamy:

• polisy mieszkaniowe,
• polisy komunikacyjne,
• polisy turystyczne.

Celem polisy majątkowej jest zrekompensowanie szkód, które powstały w skutek określonych zdarzeń. Podmiotem w takim ubezpieczeniu jest osoba prawna lub fizyczna, przedmiot stanowią prawa oraz obowiązki majątkowe ubezpieczonego.

Maksymalną możliwą wysokość rekompensaty wyznaczają tutaj tzw. sumy ubezpieczenia (SU), które nie powinny przekroczyć realnej wartości mienia, do którego się odnoszą. Przykładowo, za spłonięcie domu wartego 500 000 zł ubezpieczony może uzyskać tylko te 500 000 zł. Towarzystwo wypłaci kwotę, która może pokryć straty, ale nie przyczyni się do wzbogacenia poszkodowanego, co odróżnia polisy majątkowe od polis osobowych (np. polisa na życie, ubezpieczenie NNW).

Co jest przedmiotem ubezpieczenia majątkowego?

Upraszczając, w polisach osobowych przedmiotem ubezpieczenia są zdrowie i życie, w polisach majątkowych mienie stanowiące własność lub będące w posiadaniu ubezpieczonego.

W Kodeksie cywilnym możemy przeczytać, że przedmiotem ubezpieczenia majątkowego może być każdy interes majątkowy, który nie jest sprzeczny z prawem i daje się ocenić w pieniądzu.

Wśród majątkowych ubezpieczeń komunikacyjnych wyróżniamy obowiązkowe OC oraz obligatoryjne autocasco (AC). Przedmiotem ubezpieczenia jest tutaj zarejestrowany pojazd mechaniczny, czyli samochód lub motocykl.

Podstawowymi przedmiotami ubezpieczenia w polisach mieszkaniowych są domy, mieszkania oraz budynki w budowie (rozumianej szeroko, również jako przebudowa, rozbudowa czy remont generalny). Taki produkt może uwzględniać również innego typu mienie, zarówno ruchome, jak i nieruchome. Chodzi tutaj m. in. o:

• stałe elementy nieruchomości, np. podłogi, elewację, parapety, okna, drzwi, elementy poszczególnych instalacji, itd.,
• ruchomości domowe, czyli tę część wyposażenia, którą można swobodnie wynieść z lokalu, bez konieczności demontowania jej za pomocą narzędzi lub siły;
• liczne zabudowania niemieszkalne i obiekty na posesji: ogrodzenie, place zabaw dla dzieci, garaże wolnostojące, murowane grille, roślinność ogrodowa, baseny, korty tenisowe czy oczka wodne;
• mienie firmowe i służbowe;
• dom letniskowy poza posesją;
• nagrobek.

Wśród dodatków do polisy mieszkaniowej trzeba tutaj również wymienić OC w życiu prywatnym, które odnosi się do przypadkowych szkód powstałych na mieniu osób trzecich, czyli np. sąsiadów, przechodniów czy wspólnoty mieszkaniowej.

Od czego ubezpieczyć majątek?

Ubezpieczenie majątku może obejmować nawet ponad 30 ryzyk, które można podzielić na zdarzenia losowe (naturalne) oraz spowodowane działalnością człowieka, celową bądź przypadkową.

Podstawowa polisa mieszkaniowa chroni nieruchomość przed ogniem i innymi zdarzeniami losowymi, takimi jak: zalanie, upadek samolotu, uderzenie piorunu, upadek drzew i masztów i uderzenie pojazdu mechanicznego. Lista ta może zawierać dosłownie kilka ryzyk, a może też kilkanaście lub kilkadziesiąt – zależy to od indywidualnej polityki towarzystwa.

Zakres ochrony można rozszerzyć, m.in. o: dodatkowe zdarzenia losowe (np. powódź, która prawie nigdy nie mieści się w podstawie), ryzyka kradzieżowe, wandalizm, dewastację czy dodatki dedykowane lokatorom (OC w życiu prywatnym, Home Assistance, ubezpieczenie NNW lokatorów, pomoc prawna). 

Każda polisa mieszkaniowa ma nieco inną podstawę i inny pakiet dostępnych rozszerzeń. Oznacza to, że np. u jednego ubezpieczyciela przepięcie będzie dostępne już w podstawowym wariancie, a u drugiego jako dodatek. Szczegóły związane z zakresem ochrony i możliwościami poszerzenia go zawarte są zawsze w OWU polisy.

Towarzystwa, chcąc przyciągnąć nowych klientów, coraz częściej oferują im unikatowe dodatki, takie jak ubezpieczenie NNW kota i psa, ochronę przydomowej pasieki czy OC rowerzysty.

Dostępne są również ubezpieczenia All Risk, które, co do zasady, zabezpieczają nas finansowo przez wszystkimi możliwymi zdarzeniami oprócz tych, które są wypunktowane jako wyłączenia odpowiedzialności. Taka formuła zapewnia więc ochronę również przed tymi sytuacjami, których nie da się na chwilę obecną przewidzieć.

Tabela 1. Opracowanie własne na podstawie OWU.

Na co uważać w ubezpieczeniu majątkowym?

Każda polisa majątkowa jest na swój sposób unikatowa, co oznacza, że nie istnieją dwa identyczne ubezpieczenia. Podczas przeglądania dostępnych ofert i późniejszej finalizacji transakcji trzeba zwrócić szczególną uwagę na kilka kluczowych kwestii, takich jak:

1. Wartość mienia – podaje ją osoba chcąca się ubezpieczyć, a towarzystwo weryfikuje te liczby dopiero po szkodzie. Na bazie zadeklarowanych kwot ustala się tzw. sumy ubezpieczenia, czyli górne granice możliwego odszkodowania (przy szkodzie całkowitej). Bardzo ważne jest więc to, żeby, z jednej strony nie przeszacować mienia, a z drugiej, nie zaniżyć jego wartości. Tylko precyzyjne wycenienie majątku zagwarantuje uzyskanie rekompensaty proporcjonalnej do poniesionych strat oraz składkę adekwatną do wartości ubezpieczonego majątku.
    
2. Zakres ochrony – wybieramy go samodzielnie, a więc sami musimy też ocenić, co realnie zagraża naszemu majątkowi. Przykładowo, jeśli mieszkamy na pośrednim piętrze w bloku, to ryzyko powodzi jest minimalne, a jeśli nasz dom położony jest na odludziu, może warto ubezpieczyć go przed kradzieżą. Pamiętajmy, że im szerszy zakres ochrony wybierzemy, tym wyższą składkę zapłacimy.
    
3. Wyłączenia odpowiedzialności – ogólne i szczegółowe, czyli powiązane z konkretnymi ryzykami. To zbiór konkretnych sytuacji, w których ubezpieczenie nie zadziała. Koniecznie trzeba się zapoznać z tym działem OWU jeszcze przed podpisaniem umowy, szczególnie że każde towarzystwo ma nieco inny zbiór wyłączeń.
    
4. Karencje – w polisach mieszkaniowych pojawiają się głównie przy ryzyku powodzi. Obecność takiego zapisu oznacza, że w odniesieniu do konkretnego ryzyka ochrona zaczyna działać dopiero po upływie określonej liczby dni od wejścia w życie polisy. Dla powodzi jest to najczęściej 14-30 dni.
    
5. Limity odpowiedzialności – dodatkowe, obok sum ubezpieczenia, ograniczenia odnoszące się do wysokości odszkodowania. Występują przy wybranych ryzykach i mogą mieć charakter procentowy, kwotowy lub inny.
    
6. Zniżki lub zwyżki – w niektórych sytuacjach składka ubezpieczeniowa może wzrosnąć, a w innych zmaleć. Przykładowo, za polisę mieszkaniową zapłacimy więcej, jeśli ubezpieczamy dom o palnej konstrukcji; mniej, kiedy mamy bezszkodową historię ubezpieczenia. Dodajmy, że identyczny lub bardzo podobny produkt ubezpieczeniowy w każdym towarzystwie ma nieco inną cenę, a różnice potrafią sięgać kilkuset złotych w skali roku.

Ile kosztuje ubezpieczenie majątkowe?

Obliczyliśmy koszty ubezpieczenia domu, mieszkania oraz polisy dla najemcy, która uwzględnia tylko wyposażenie lokalu (ruchomości domowe) oraz ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w życiu prywatnym.

W przypadku domu wzięliśmy pod uwagę 120-metrowy budynek mieszkalny, który jest wart 700 000 zł. Na potrzeby kalkulacji przyjęliśmy podstawowy zakres ochrony – mury i elementy stałe od ognia i innych zdarzeń losowych.

Za taką polisę zapłacimy w skali roku od 392 zł do 621 zł. Średni koszy ubezpieczenia to z kolei 493 zł.

Tabela 2. Źródło: ubezpieczeniemieszkania.pl (stan na:2.08.2022 r.). W tabeli uwzględniliśmy wyłącznie najtańsze oferty od poszczególnych towarzystw.

W drugiej kalkulacji sprawdziliśmy, ile kosztuje podstawowa polisa (mury i elementy stałe od zdarzeń losowych) dla 60-metrowego mieszkania o wartości rynkowej 400 000 zł.

W tym przypadku roczny koszt ubezpieczenia zamyka się w 153-266 zł. Średnia składka wynosi natomiast 213 zł.

Tabela 3. Źródło: ubezpieczeniemieszkania.pl (stan na:2.08.2022 r.). W tabeli uwzględniliśmy wyłącznie najtańsze oferty od poszczególnych towarzystw.

Trzecia przykładowa kalkulacja odnosi się do polisy dla najemcy i obejmuje ochronę wartego 50 000 zł wyposażenia lokalu (ruchomości domowe) oraz zawiera ubezpieczenie OC w życiu prywatnym, czyli kluczowe rozszerzenie dla lokatorów.

Opisana polisa kosztuje rocznie od 119 zł do 300 zł, średnio 197 zł.

Podane kwoty nie są przypadkowe. Co do zasady, droższe jest ubezpieczenie domu, niż mieszkania, a polisa dla najemcy kosztuje mniej, niż polisa dla właściciela. Na wysokość składki wpływ ma szereg czynników, ale kluczowe są dwa: wartość ubezpieczonego majątku oraz zakres ochrony. W pierwszej kalkulacji ochrona dotyczyła mienia wartego 700 000 zł, w drugiej 400 000 zł, a w trzeciej tylko 50 000 zł. Stąd też wzięły się widoczne różnice w składkach – Michał Ratajczak, ekspert portalu ubezpieczeniemieszkania.pl.

Tabela 4. Źródło: ubezpieczeniemieszkania.pl (stan na:2.08.2022 r.). W tabeli uwzględniliśmy wyłącznie najtańsze oferty od poszczególnych towarzystw.

Gdzie kupić ubezpieczenie majątkowe?

Obecnie ubezpieczenia majątkowe najbardziej opłaca się kupować online. Możemy wówczas zaoszczędzić nie tylko pieniądze, ale też czas. Narzędzie, które jest w tym niezwykle pomocne, to kalkulator ubezpieczeń. Jego obsługę można streścić w dosłownie kilku podpunktach. Posłużmy się przykładem polisy mieszkaniowej:

1. Wprowadź do formularza podstawowe dane o nieruchomości, m. in. adres, metraż, rodzaj budownictwa, kondygnację.
2. Uzupełnij formę własności, podstawowe dane lokatorów i historię ubezpieczenia.
3. Wybierz mienie, które chcesz ubezpieczyć oraz ryzyka, o które chcesz poszerzyć podstawowy zakres polisy.
4. Wskaż wartość mienia, które chcesz objąć ochroną – zadeklaruj sumy ubezpieczenia.
5. Jeśli interesuje cię ubezpieczenie od kradzieży, podaj zabezpieczenia własne, jakie posiadasz.
6. Podaj swój adres mailowy, jeśli chcesz zapisać kalkulację i potem do niej wrócić – to opcja dodatkowa, oczywiście nieobowiązkowa.
7. Wybierz polisę spośród ofert takich towarzystw, jak: Proama, Generali, Link4, Wiener, Benefia, Europa, Inter Polska, mtu24.pl, Nationale-Nederlanden czy Allianz.
8. Określ, jak chcesz opłacić polisę – wybierz metodę płatności (BLIK, przelew online, PayPo, karta debetowa lub kredytowa, Google Pay).